Przełożony Starszeństwa Żydów

Niemieckie władze okupacyjne zadecydowały również o wyznaczeniu reprezentanta społeczności żydowskiej w zajętym mieście. 13 października 1939 roku na stanowisko Przełożonego Starszeństwa Żydów wyznaczono Mordechaja Chaima Rumkowskiego. Przed wybuchem drugiej wojny światowej Rumkowski był znanym na żydowskiej ulicy działaczem społecznym. Zajmował stanowiska w szeregu organizacji i stowarzyszeń, szczególnie zapisał się jako dyrektor żydowskiego sierocińca na Helenówku, gdzie realizował program aktywizacji młodzieży w duchu syjonistycznym. Jego drugim polem aktywności była lokalna łódzka scena polityczna. Od 1921 r. z ramienia partii syjonistycznej pełnił mandat członka Zarządu Gminy Wyznaniowej w Łodzi.

Po zajęciu miasta przez wojska niemieckie Rumkowski pozostał w Łodzi jako jedyny członek przedwojennego Zarządu Gminy – to prawdopodobnie zadecydowało o mianowaniu go na stanowisko Przełożonego Starszeństwa Żydów. Od tego momentu osobiście odpowiadał za realizację wszystkich zarządzeń niemieckich władz. Z tego tytułu przysługiwała mu zwierzchnia władza nad ludnością żydowską przebywającą w okupowanym mieście – przejął władzę nad majątkiem Gminy oraz resztek działających w mieście żydowskich organizacji i stowarzyszeń. Otrzymał również prawo kreowania własnych struktur administracyjnych niezbędnych do realizacji niemieckich zarządzeń. Rumkowskiemu nakazano powołanie organu doradczego w postaci Rady Starszych (Ältestenrat). Faktycznie jej rola była marginalizowana, Przełożony Starszeństwa Żydów sprawował władzę samodzielnie, bez uwzględniania ciała doradczego.